Yakalanan Zaman – Kayıp Zamanın İzinde 7 (Marcel Proust)

İstanbul Klasikler Grubu Aralık 2022

Yakalanan Zaman’ın önemli yanı, romanın estetik bir boyutla taçlandırılmasıdır. Yılların akışı sırasında çevresindeki kibarlar dünyası, aşk dünyası, sanat dünyasını yorumlayarak hakikati öğrenmeye çalışan anlatıcı, yazımını yıllardır ertelediği, yazamayacağına karar verdiği kitabını artık yaratma aşamasına gelmiştir

Proust’un “Kayıp Zamanın İzinde” attığı son adım.

Kayıp Zamanın İzinde hem komik romandır hem trajik roman, hem serüven romanıdır hem şiirsel roman, hem düşlerin romanıdır hem de imgeler romanı…

“Böyle bir kitabı yazmayı başaran kişi ne kadar mutlu olurdu! O kitabı yazmak ne büyük emek gerektirirdi! Bir fikir verebilmek için, en yüce, birbirinden en farklı sanatlarla karşılaştırma yapmak yerinde olur; çünkü böyle bir kitaptaki karakterlere hacim kazandırabilmek için her birinin farklı yönlerini göstermek zorunda olan yazarın, kitabını titizlikle, birliklerini sürekli yeniden gruplandırarak, tıpkı bir saldırı gibi hazırlaması, bir yorgunluk gibi ona tahammül etmesi, bir kural gibi kabullenmesi, bir kilise gibi inşa etmesi, bir perhiz gibi ona uyması, bir engel gibi aşması, bir dostluk gibi fethetmesi, bir çocuk gibi aşırı beslemesi, bir âlem gibi yaratması ve üstelik, açıklaması muhtemelen ancak başka âlemlerde bulunabilecek, önsezisi bizi hayatta ve sanatta en çok duygulandıran şey olan o muammaları da göz ardı etmemesi gerekir…”

Albertine Kayıp – Kayıp Zamanın İzinde 6 (Marcel Proust)

İstanbul Klasikler Grubu Kasım 2022

Marcel Proust’un dev yapıtının altıncı cildi Albertine Kayıp, tam da Mahpus’un bittiği yerden başlıyor: “Mademoiselle Albertine gitti!” Hizmetçi Françoise’ın bu ünleminin yankısı, romanı genişleyen halkalarla kuşatıyor: Andrée’yle yüzleşme, birbirini izleyen telgraflar, Boulogne Ormanı’ndaki sarışın, birbirini yankılayan Combray ve Venedik… Gelgitin ardından, bir gondol gezintisinde ağır ağır açılan yeni ufuklar.

Mahpus – Kayıp Zamanın İzinde 5 (Marcel Proust)

İstanbul Klasikler Grubu Ekim 2022
İstanbul 5. Grup Ocak 2014

Gerçeklik, meçhule giden yolda bir ilk adımdır sadece ve bu yolda pek fazla ilerlememiz mümkün değildir. En iyisi bilmemek, mümkün olduğunca az düşünmek, kıskançlığa en ufak bir somut ayrıntı sunmamaktır. Ne yazık ki, dış dünya olmasa da iç dünyamız bazı olaylar çıkarır karşımıza; Albertisen gezintiye çıkmasa da, tek başıma düşüncelere daldığım zaman bulduğum bazı tesadüfler, bazen bana gerçekliğin küçük parçalarını sunuyordu; bu küçük ayrıntılar, tıpkı birer mıknatıs gibi, meçhulün bir parçasını kendilerine çekerler ve o andan itibaren, meçhul bize acı vermeye başlar.”

Kayıp Zamanın İzinde’nin bu cildinde anlatıcı, evine tutsak ettiği Albertine’e tutsak düşüp arzunun ve kıskançlığın girdaplarına dalarken okuru da peşinden sürüklüyor: sokak satıcıları, burjuvazi, Vinteuil Sonatı, sütçü kız, uyku ve düşler, Bergotte’un ölümü, geçmişte kalan Balbec’le düşlenen Venedik arasında bir Paris… Girdaptan çıktığında ise iş işten geçmiş, başkahraman Zaman, perdeyi kapatmıştır bile.

Sodom ve Gomorra – Kayıp Zamanın İzinde 4. Kitap (Marcel Proust)

İstanbul Klasikler Grubu Eylül 2022

Marcel Proust’u her zaman büyüleyen yan, insanların ikilikleri, çoğullukları olmuştur. Kadın-erkekler de, erkek-kadınlar da bu nedenle Proust’a daha zengin, daha karmaşık, daha ikircikli, dolayısıyla incelenmesi daha çekici gelmiştir. Kayıp Zamanın İzinde’nin dördüncü cildi olan Sodom ve Gomorra’da da bu konular üzerinde durmuştur. Kutsal Kitap’ta Tanrı gazabının yerle bir ettiği kentlerin adları da böylece Kayıp Zamanın İzinde’nin, dönemin ahlak anlayışı açısından en çok “tartışılan” cildinin adı olmuştur.

Kayıp Zamanın İzinde hem komik romandır hem trajik roman, hem serüven romanıdır hem şiirsel roman, hem düşlerin romanıdır hem de imgeler romanı…

“Aşk […], zihinde müthiş jeolojik kabarmalara yol açar. M. de Charlus’ün daha birkaç gün öncesine kadar, yerden yükselen tek bir düşüncenin görülmediği, dümdüz bir ovaya benzeyen zihninde, birdenbire taş kadar sert sıradağlar yükselivermişti; üstelik bu dağlar öyle yontulmuştu ki, sanki bir heykeltıraş mermeri taşıyacağına olduğu yerde biçimlendirmişti; Öfke, Kıskançlık, Merak, Arzu, Nefret, Istırap, Gurur, Korku ve Aşk dev gruplar halinde dikilmekteydiler.”

Guermantes Tarafı – Kayıp Zamanın İzinde 3. Kitap (Marcel Proust)

İstanbul Klasikler Grubu Mayıs 2022
“Kendi seçimimizle, iki güçten birine teslim olabiliriz: biri, kendi içimizden, derin duygularımızdan kaynaklanır, öteki dışardan gelir. Birinci güç, beraberinde doğal olarak bir mutluluk, yaratan insanların hayatından yayılan mutluluğu getirir. Dışımızdaki insanları harekete geçiren dürtüyü bizim içimize sokmaya çalışan diğer kuvvet ise, beraberinde haz getirmez…
Zaafları, kaygıları, tutkularıyla bir madlende canlanan burjuvazi… “Guermantas Tarafı”, dev yapıt “Kayıp Zamanın İzinde”nin bir başka bölümü.